Ose Valaau mo Fuafuaga, Gaoioiga Empathetic mo le Toefuataiga o A'oga

O le Foundation for Tacoma Students talu ai nei na talimalo ai i le tausaga lona lua Setete o Aoga a le Malo taloina i le aso 25 o Oketopa, o se fa'amoemoe na fa'apotopotoina ai tagata o le nu'u, ta'ita'i, ma le au fautua ua tu'ufa'atasia i se fa'amoemoe e tasi: fa'alauteleina le manuia o tamaiti uma o lo tatou nu'u. I lea fa’atasiga, na saunoa ai Dr. Tafona Ervin, le Fa’atonu Fa’atonusili o le Faalapotopotoga, i se lauga e le gata ina fa’apupulaina ai le agaga o la tatou misiona ae na lu’iina ai fo’i i tatou ina ia va’ai mamao ma galulue mo se lumana’i suiga mo a’oa’oga lautele.

I lana saunoaga, na faʻaalia ai e Dr. Ervin le tulaga o loʻo i ai nei o aʻoaʻoga lautele ma le manaʻomia tele mo suiga faʻapitoa. Na ia fa'amamafaina le feso'ota'iga o a'oa'oga amata, fa'alautele a'oa'oga, K-12, a'oa'oga maualuluga, ma tagata faigaluega ma le tāua o le va'ai i nei mea o se malaga felagolagoma'i nai lo tulaga tu'ufua. O le saunoaga a Dr. Ervin e le gata o se vaaiga i le tulaga o aʻoaʻoga lautele ae o se valaʻau e faʻatino mo le toe mafaufau i a tatou auala ma faiga e lagolago atili ai le gafatia o tamaiti uma.

A o matou fa'asoa atu lenei tautalaga ia te oe, matou te vala'aulia oe ina ia e su'esu'e i le tofa a Dr. Ervin ma fa'atasi ma i matou i le mafaufau loloto i le matafaioi a i tatou ta'ito'atasi i le fa'afailele ma le fa'amalosia o le isi tupulaga. O lana fe'au o se fa'ailoga mo le fa'ata'atiaga, fa'aalofa, ma le fa'amalosi e aga'i atu i se laufanua fa'aa'oa'oga, lea e va'aia ai tamaiti uma, malamalama, ma lagolagoina.

O lo'o i lalo le fa'amatalaga atoa o le saunoaga a Dr. Tafona Ervin. Matou te faʻamalosia oe e faitau, mafaufau, ma auai i manatu o loʻo tuʻuina atu, aʻo matou taumafai faʻatasi e teu faʻafaigaluega i avanoa a taeao.

Susu maia i le taumafataga lona lua a le State of Public Education Luncheon. Ua ou fiafia e vaai atu i le tele o foliga masani ma fou i totonu o le potu i lenei aso. O lou auai e fa'atusaina ai se tautinoga fa'atasi i le Graduate Tacoma movement: o le talitonuga, fa'atasi, e mafai ona tatou fesoasoani i tamaiti uma ia manuia mai le pepe i le kolisi ma galuega. O le asō, o le a tatou suʻesuʻeina le anoanoai o auala e mafai ai ona tatou teu faʻafaigaluega i avanoa a taeao.

Ae tatou te lei amataina, ou te fia momoli atu la’u faafetai tele i le tatou Komiti Faafoe. O lo latou faatuatuaga i la’u ta’ita’iga-ma la’u vaega-e le maluelue. O lo'o matou tu'ufa'atasia i le fa'amoemoe a le matou nu'u 2030 e va'ai le 70% o fanau a le matou nu'u e ausia le manuia i se ala fa'au'u a'oga latou te filifilia.

Ou te fia faʻaalu foi sina taimi e faʻamaonia ai laʻu 'au tulaga ese, ma valaaulia i latou uma e faʻamolemole tutu mai. Tagata uma, faʻamolemole faʻatasi ma aʻu i le patipati o nei tagata tuuto. O a latou taumafaiga faifai pea e le gata ua mafai ai ona faataunuuina le faamoemoe o le asō, ae o loo faaauau ai pea ona unai i luma le vaaiga mamao ma le misiona a la tatou faalapotopotoga.

E tatau ona ou momoli atu le faafetai tele ia matou lagolago. O lo latou talitonuga i le gafatia o lo tatou nuu ua iloagofie. Faatasi ai ma la latou lagolago taua, ua faʻamalosia i matou e talimalo i faʻatasiga e pei o aso nei, lea e mafai ai ona aliaʻe le manatu o fofo fou. 

O le mea mulimuli, ou te fia faailoa atu laʻu faafetai i sui filifilia uma po o latou sui iinei i le aso. Matou te iloa o le ausiaina o le suiga loloto o loʻo matou faʻamoemoe i ai e manaʻomia ai le lagolago a i latou o loʻo tauaveina le leo o lo tatou nuʻu i le maota o le malosi. E te faia se sao taua i le faʻatulagaina ma le faʻatulagaina o faiga faʻavae e manuia ai tamaiti aʻoga uma i totonu o matou nuʻu, ma matou te faʻafetai i le i ai o oe iinei ma matou i le asō.

A o lou faatasi mai i lenei aso e faamafanafanaina ai lo’u loto, ae ua mamafa foi i mafaufauga o fanau ma aiga o Kasa. Ou te faavauvau mo le silia ma le 5,000 ola na maumau i se feteenaiga na uunaia e le pule ma le pule, ma mo le toetoe lava 1.5 miliona Palesitina ua sosola ese mai o latou fale. E ui o luitau i Kasa e ese mai i luitau o loo feagai ma nuu o le BIPOC ma i latou o loo ola matitiva i lo tatou itumalo, o autu autu o sauaga, faiga sauā, ma le le amanaiaina e le malo o ona tagatanuu taua e matua ootia ia te au.

 

O le tausaga ua tuanaʻi ua faʻamalamalama manino ai o le toe foʻi i le 'masani' na tatou iloa muamua e le aoga ma e le manaʻomia. Nai lo lena, tatou te tutu i se taimi taua, umia le matafaioi e suia ma le lototoa a tatou laufanua faaleaoaoga ma le tutusa i lona autu. 

O sea suiga e mana'omia ai lo tatou toe mafaufau e le gata i a tatou mataupu aoaoina, ae ia toe iloilo foi le faavae autu o tatou faiga: o tatou fausaga faatupeina ma tulafono o lafoga.

O a'afiaga tumau o le sauaina o tala faasolopito ua sosolo i totonu o tatou fa'alapotopotoga ma nu'u. I le avea ai ma taʻitaʻi, e taua mo i tatou le faʻafeiloaʻi o nei faʻalavelave, faʻamautinoaina oa tatou faiga faʻavae e faʻamalosia le amiotonu. Na matou faia nei faiga, ma o loʻo i totonu o lo matou malosi e faʻaleleia ai.

E manino le valaau - e tatau ona tatou tali atu i tatou lava ma agai atu i le toe faʻasoaina o punaoa. O se tautinoga e sili atu nai lo upu, e faʻaalia i taunuʻuga e mafai ona fuaina. 

E tatau i tamaiti uma se faiga lagolago e fa'atuatuaina, lea e fa'amuamua ai lo latou saogalemu, soifua maloloina, ma le soifua manuia. O se faiga e fa'afailele a latou miti ma ta'ita'ia i latou i le ala i le manuia.

Mo se taimi umi, ua matou va'ai i a'oa'oga amata, K-12, ma a'oa'oga maualuluga o ni fa'alapotopotoga tu'ufa'atasi. Ae ui i lea, o o tatou luitau e fefiloi. Fa'ata'ita'iga, o le tu'ua tele o tama'ita'i, ae maise o tina, mai le aufaigaluega, o lo'o fa'amamafaina ai le feso'ota'iga i le va o le fa'aitiitia o tama'ita'i i fale faigaluega ma le le lava o avanoa mo le tausiga o fanau.

O a matou K-12 ma le aoga maualuga e galue i silos, ae o lo latou tuʻufaʻatasia e taua tele mo le tautuaina o tamaiti aʻoga o loʻo sologa lelei mai le aʻoga maualuga i se auala faʻauʻu aʻoga latou te filifilia, ma faʻafeiloaʻi saʻo manaoga o le faʻatupulaia o maketi faigaluega.

O a tatou tamaiti aoga ma o latou aiga o loʻo lagona le mamafa o lenei faiga faʻavae. O i latou ia e masani ona lagona le leai o se malosi i le tatou faiga o loʻo i ai nei. O le teu fa'afaigaluega i lo latou lumana'i o le teu fa'afaigaluega lea i se lumana'i e le na'o le va'aia ae o lo'o malamalama lelei ma fa'amalieina. O le teu fa'afaigaluega i latou i le lumana'i o le fausia lea o le gafatia i totonu o latou nu'u. 

Sa faamanatu mai ia te au i le vaiaso talu ai se upu a Frederick Douglass: E matua itiiti lava le teu faafaigaluega i le mama ma le gafatia o se tamaitiiti nai lo le teu faafaigaluega i le toe faaleleia o se tagata malepelepe.

O faaiuga taitasi tatou te faia, mai le potu fono i le potuaoga, e faatulaga ai le ala mo le anoanoai o olaga. A o tatou mafaufau ma faatino, ia tatou faia ma le loto i ai ma le lagona alofa.

O fuafuaga fa'ata'atia ua leva ona avea ma a tatou lisi o mataupu e a'oa'oina ai, e maua ai se fa'avae tatou te fausia ma tuputupu a'e ai. O fa'amatalaga na maua mai i nei fa'atinoga ua mafai ai ona matou iloa ma fa'afetaia'ia fa'afitauli loloto o lo'o maua'a i totonu o a matou faiga fa'auluuluga. A o tatou agai i luma, e tatau ona tatou faia ni mea e sili atu nai lo le na o le faalauiloaina o fuafuaga fou; e mana'omia ona tatou su'esu'e loloto i le autu o le mataupu: o fofo faavae. Nai lo le taula'i na'o galuega fa'apolokalame, ua o'o i le taimi tatou te fa'atofu ai i tatou lava i galuega fa'atino suiga loloto. Se'i o tatou toe mafaufau ma toe fa'aleleia le fausaga tonu o la tatou faiga lagolago.

E ui o o tatou faamoemoega sa i ai pea i le nofoaga saʻo, e taʻitaʻia ai i tatou e fatuina ma atinaʻe polokalame fou, e tatau nei ona tatou fesiligia: pe na o le faʻaogaina ea o se fofo le tumau i se faʻafitauli loloto?

E taua tele le aga'i atu i tua atu o le toomaga fa'ailoga ma fa'agasolo atu lo tatou malosi ma alagā'oa e fo'ia ai mafua'aga o nei lu'itau. O a tatou faiga masani, e masani ona faʻatapulaaina e auala masani, e manaʻomia se toe faʻaleleia maeʻaeʻa. O la tatou fa'amoemoe sili e tatau ona fa'amalieina mana'oga oa tatou tamaiti a'oga, fa'asilisili i fofo papa'u ma malamalama i mea e manuia ai i latou.

Mai le amataga o aʻoaʻoga e oʻo atu i le aufaigaluega, o vaega uma e tatau ona fesoʻotaʻi lelei, faʻaleleia lelei ma atagia manaʻoga o le alalafaga. O la matou sini e le na o le teu faʻafaigaluega i le folafolaga o se lumanaʻi manuia ae ia toe faʻaleleia le taimi nei, ia sili atu ona aoga ma aoga.

O loo tatou ola i se taimi ua faamalumalu mai ai le faamoemoe soonafai o le tulaga maualuga tau aoaoga i popolega sili atu ona mamafa e uiga i le manuia oa tatou fanau ma o latou aiga. E leai se aoga o le siamupini o tulaga tau a’oa’oga e aunoa ma le faailoaina o le faavae mo le toatele o a tatou fanau aoga ma o latou aiga ua malepelepe, pe a le malepe.

Va'ai faalemafaufau i le toe fa'asa'oina o fa'atupega mai faiga tuto'atasi, ma fa'agaoioi atili ai le galulue fa'atasi e fa'aoga lelei alagaoa ma sili atu ona lelei le tautuaina o tagata lautele.

Se'i o tatou fa'asagatau i ai – o suiga o faiga e le o se fa'agasologa; o se malafoni. E manaomia ai le onosai, faapalepale, ma le taliaina ina ia tatou vaivai ai i le ala. Ae pe le o le ute ea lena o le tuputupu ae? 

O le miti mataʻutia o le tuʻuina o se tagata i luga o le masina e leʻi faʻataunuʻuina i le po. Sa mana'omia ai le tele o fa'aletonu, toe fa'avasegaina, ma le fa'aitumau le maluelue. Ma i aso nei, o le mea sa foliga mai o se luitau e le mafai ona faatoilaloina, ua suia i se gaoioiga faafiafia mo i latou e gafatia.

E tatau ona tatou naunau e talia le toilalo e avea ma maa laa, e pei lava o le tele o ausiaga maoae i le talafaasolopito na muamua atu i faaletonu.

I le tulaga lava lea e tasi, o le toe fa'aleleia o a tatou faiga fa'aa'oa'oga a le malo e le aunoa ma ona lu'itau. Ae afai tatou te fa'alatalata i ai ma le fa'amaoni lava e tasi, fa'amaoni, ma le va'ai mamao e pei o na paionia i le vateatea, e mafai ona tatou faia se fa'avae a'oa'oga e lagolagoina ai tamaiti uma, i le tulaga tau a'oa'oga ma lagona.

I aso nei, o loʻo ia i matou se laina malosi o talanoaga faavaega. O le a matou fa'alogo muamua i tamaiti a'oga maualuluga, e ofoina atu fa'amatalaga i o latou poto masani i le taimi nei i le fa'atautaia o le faiga o a'oa'oga. A maeʻa lena, o taʻitaʻi mai le tele o alaleo o aʻoaʻoga - e aofia ai aʻoaʻoga amata, faʻalauteleina aʻoaʻoga, K-12, postsecondary, ma le aufaigaluega - o le a faʻasoa a latou vaaiga.

I nei talanoaga, o le a tatou su'esu'e i fuafuaga fa'afaigaluega e lagolago ai le mauaina o le tikeri fa'au'u a'oga ma fa'atūina se atina'e lagolago malosi mo tamaiti a'oga. O le a matou fa'ailoaina tala o le alualu i luma lelei a'o su'esu'eina fo'i auala e tulei ai tuaoi.

A o e faʻalogo, ou te faʻamalosia oe e faʻamaonia avanoa mo le galulue faʻatasi. Fa'alogo i mea e le tutusa i totonu o le faiga, ia iloa fuafuaga manuia, ma mafaufau po'o fea e mafai ona fa'aoga ai au faatosinaga tulaga ese ma lou tomai e fa'afeso'ota'i ai va ma fa'aleleia taumafaiga e lagolago atili ai tamaiti a'oga.