Toe fa'afouina le Fa'atuatuaga i A'oa'oga Maualuga: Le Mana'omia o Polokalame Fesoasoani Tau Tupe

I le Foundation for Tacoma Students (FFTS), matou te matua talitonu o faiga fa'avae e fa'atatau i le fa'atuputeleina o le aofa'i o le aofa'i o tamaiti a'oga e tatau ona fa'amuamua le fa'aleleia atili o le fa'aogaina o fesoasoani tau tupe o lo'o iai ma le fa'alauteleina o polokalame fesoasoani tau tupe.

E tusa ai ma a Iulai 2023 Su'esu'ega Gallup, na o le 36 pasene o tagata Amerika na faʻaalia se "tele" poʻo le "matua tele" o le talitonuina i aʻoaʻoga maualuluga, mai le 57 pasene i le 2015 ma le 48 pasene i le 2018. O nei fuainumera atonu e foliga faʻafefe, aemaise lava mo tagata fai tulafono o loʻo galulue agai i le ausiaina o a tatou 2030 sini. E faigofie lava ona vaai faalemafaufau i le au lagolago a’oga e faitau nei fuainumera ma lagona le lotovaivai, fesiligia le taua o a latou taumafaiga e faateleina le avanoa i fesoasoani tau tupe, tuuina atu o fautuaga ma faufautua i tamaiti aoga, ma faafaigofie faiga tau pulega pe a foliga mai ua mou atu le faatuatua o tagata lautele i aoaoga maualuluga.

Ae ui i lea, e taua tele le le lolo atu i se uiga faʻatoʻilaloina ma iloa o manatu lautele e uiga i aʻoaʻoga maualuluga e sili atu ona lavelave. E le gata i lea, o lenei lavelave o loʻo faʻamaonia ai vaega e mafai ona tatou faʻatonuina faiga faʻavae e faʻafetaui ai atugaluga i le sili atu ona lelei.

O Mea Matou te Iloa e uiga i Manatu Lautele ma A'oa'oga Maualuga

I se talu ai nei Times Niu Ioka tala ua faaulutalaina “O Amerika ua mou atu le faatuatua i le taua o le Kolisi. O Ai le Mea e Fai ai?” tusitala Paul Tough su'esu'e i le fa'aitiitia o le talitonuina o tagata Amerika i a'oa'oga maualuluga. O le tala a Tough o lo'o fa'amanino lelei ai le tau o le mafua'aga autu lea o le fa'aitiitia o le talitonuga i a'oga maualuluga. Na te tuʻuina atu faʻamatalaga e faʻaalia ai o le tamaoaiga o le olaga atoa e aoga i le tulituliloaina o aʻoaʻoga i tua atu o le aʻoga maualuga ua faʻaitiitia, aemaise lava pe a oʻo mai lenei aʻoaʻoga ma le mamafa o aitalafu a tamaiti aoga. O faʻamatalaga nei e fetaui ma a matou suʻesuʻega ma o tatou uo, lea e fa'ailoa ai pea le tau o a'oa'oga fa'ai'u a'oga o le lu'itau sili lea ona taua mo tamaiti a'oga fa'amoemoe, tagata a'oga o lo'o iai nei, ma tagata ta'ito'atasi ua fa'amuta a latou a'oga po'o a'oa'oga pe a mae'a le a'oga maualuga.

E tele isi su'esu'ega, e aofia ai su'esu'ega na faia e Gallup, fa'aalia ai e fa'atauaina pea e tagata Amerika se fa'ailoga i le kolisi. O le mea moni, o se suʻesuʻega a Gallup na tuʻuina atu i le na o le masina aʻo lumanaʻi le tasi na taʻua e Faigata na maua ai o le 71 pasene o tamaiti aʻoga kolisi o loʻo lesitala i le taimi nei e matua ioe pe ioe o le tikeri o loʻo latou sailia e aoga le tau. E le gata i lea, o le 75 pasene o tamaiti aʻoga kolisi o loʻo lesitala i le taimi nei ma tamaiti aʻoga faʻamoemoe e lipotia mai o le aʻoga kolisi e sili atu le taua i aso nei e pei o le 20 tausaga talu ai.

O matou fa'amaumauga fa'apitonu'u e lagolagoina nei su'esu'ega a le atunu'u. A lipoti 2019 mai le Poloketi Fa'afanua Auala na fa'aalia ai e 96 pasene o tamaiti a'oga King County na su'esu'eina o lo'o fa'anaunau e auai i kolisi e tulituliloa ai galuega fa'amalieina. A 2022 su'esu'ega a le setete atoa na fa'ailoa mai fo'i e 55 pasene o i latou e tali mai e talitonu o le a sili atu lo latou manuia pe a fa'amae'aina se tusi pasi a'oga.

O faʻamatalaga mo faiga faʻavae e lua:

1. Fa'amaumauga o su'esu'ega lata mai ma su'esu'ega e le maua ai se fa'amaoniga tumau mo le fa'amatalaga palanikeke o lo'o mou atu le fa'atuatua o tagata i a'oga maualuluga.

2. I le tulaga ua leai se talitonuga o tagata taitoatasi i le kolisi, e tele lava ina taamilo i atugaluga e faatatau i le tau ma aitalafu—moni pe iloa—faapea foi ma le fesiligia o le “toe faafoi atu o tupe teufaafaigaluega” o se faailoga i le kolisi.

Le Tali Faiga Fa'avae: Fesoasoani Tau Tupe Ose Fa'ailoga Fa'amaonia

Ina ia faʻaogaina atoatoa polokalame fesoasoani tau tupe o loʻo i ai nei, e taua mo tamaiti aʻoga le faʻamaeʻaina o le Free Application for Federal Student Aid (FAFSA) poʻo le Washington Application for State Financial Aid (WASFA). O le faʻamaeʻaina o le FAFSA e tatalaina ai avanoa fesoasoani tau tupe, e aofia ai le feterale Pell Grants, o faʻailoga e manaʻomia e le manaʻomia ona toe totogiina. O le mea moni, o le faʻamaeʻaina o le FAFSA e malosi faʻatasi ma maualuga maualuga o le lesitalaina i tua o le aoga maualuga, aemaise lava mo tamaiti aoga mai aiga maualalo tupe maua.

I le vasega o le 2023, na ausia e Uosigitone se fua faatatau faʻamaeʻaina FAFSA i luga atu teisi 44 pasene. E ui o lo'o i lalo ole fua faatatau fa'amae'aina a le atunu'u e 58.2 pasene, ae o matou o le tulaga lona tolu i tulaga o le fa'atupulaia o le FAFSA fa'amae'aina. E ui o lenei tuputupu aʻe o loʻo faʻamoemoeina, o se faʻatusatusaga ma se taʻitaʻi o le atunuʻu e pei o Louisiana, lea o loʻo i ai le faʻamaeʻaina o le FAFSA i le 70.7 pasene, o loʻo faʻaalia ai le mafai ona faʻaleleia. O le le faia o lea mea e tu'u ai tupe i luga o le laulau, lea e mafai ona faia ai se eseesega tele mo tamaiti aoga i le mauaina o se fa'ailoga fa'auluuluga. A tala mai Ianuari 2022 na fa'aalia ai i le atunu'u, e $3.75 piliona i Pell Grant tālā na le'i fa'atauaina mo le vasega o le 2021. I Uosigitone, na matou fa'atagaina le sili atu i le $60 miliona i feterale Pell Grant tala e le fa'aaogaina i le 2021.

I masina o lumana'i, o le a tatou su'esu'e atili i ta'iala ma'oti ma fa'atino faiga fa'avae e tatau ona tulituliloa e Uosigitone e fa'atuputeleina ai fua faatatau o le FAFSA ma le WASFA. O lenei taulaiga o le a avea foi ma se faamuamua tele mo tatou i le taimi o le Fono Aoao Faitulafono a le Setete 2024.

E ui o ulutala e ono fautua mai ai le faʻaitiitia o le talitonuga i aʻoaʻoga maualuluga, o le mea moni e sili atu ona faʻaalia. O lo'o fa'ataua pea e tagata a'oa'oga maualuluga, ae o atugaluga e uiga i tau ma aitalafu o lo'o fa'aoso ai le masalosalo. E ala i le taulaʻi atu i le gafatia ma le faʻalauteleina o polokalame fesoasoani tau tupe, e mafai ona matou fesoasoani e faʻamautinoa o loʻo avanoa pea aʻoaʻoga maualuluga ma taua mo tagata uma.