Le Setete o Aʻoaʻoga a le Malo: O se Malaga o le tutusa, Avanoa, ma le Faʻamalosia

I le avea ai o se fa'alapotopotoga, o lo'o matou taumafai e ausia le 70% fa'au'uga a'oga i le 2030, fa'amautinoa e maua e tamaiti a'oga uma alagaoa ma avanoa e manuia ai. Matou te iloa e fa'asilisili lenei mea, ae matou te tumau pea le fa'amoemoe. O le fono lona lua a le Setete o Aoga a le Malo i le aso 25 o Oketopa e avea ma faamanatu malosi o luitau ma avanoa o loo taoto mai i luma i le fausiaina o se faiga amiotonu ma le tutusa o aoaoga.

O le fa'amoemoe o lenei tausaga na tu'ufa'atasia ai le 'ese'ese o failauga ma laulaufaiva, mai i a'oa'o i tamaiti a'oga, ta'ita'i o nu'u ma tagata atamamai i faiga fa'avae. A'o feagai vaega ta'itasi o le laufanua o a'oa'oga ma fa'alavelave fa'apitoa, na alia'e mai ai le tele o autu autu: fesoasoani mo le tausiga o tamaiti, fa'atupega mo polokalame pe a uma le a'oga, avanoa i fesoasoani tau tupe mo a'oa'oga fa'au'u maualuluga po'o polokalame tau fefa'ataua'iga, ma laina paipa mo tagata faigaluega e maua-a'o-oe-a'oa'o.

O se tasi o mea taua na maua mai a tatou talanoaga faʻalapotopotoga talu ai nei o le taua o le tutusa i aʻoaʻoga. O le tutusa i aʻoaʻoga e le naʻo se faʻaupuga; o le fatu lea o talanoaga uma e uiga i le manuia o tamaiti aoga. O laasaga taʻitasi i luma e afua mai i le taua o tamaiti aoga uma e maua avanoa tutusa i punaoa ma avanoa. 

A'oa'oga Amata: Fa'ata'atia le Eleele mo le Manuia

O lo'o fa'afeagai lo tatou nu'u ma pa pupuni fa'apitoa e fa'atapula'aina avanoa tutusa i a'oga amata. Faatasi ai ma le itiiti ifo i le 5% o avanoa mo le tausiga o tamaiti o loʻo avanoa mo pepe ma tamaiti laiti, o le tele o aiga o loʻo tauivi e suʻe filifiliga taugofie, lelei. O lenei fa'aletonu e matua'i a'afia ai tamaiti mai le vaeluagalemu ma le maualalo o tupe maua, ma tu'u ai i latou e aunoa ma ni a'oa'oga taua e mana'omia ma mafua ai ona latou amata a'oga i se tulaga le lelei. O le utiuti o le tausiga o fanau e mafai ona maua ma taugofie, ua avea ai foi ma se avega mamafa i matua, e masani ona faatapulaa ai o latou avanoa e faalautele ai a latou lava aoaoga ma manaoga tau galuega.

Na fa'amamafaina e le au su'esu'e le mana'omia o se fa'ata'ita'iga atoatoa i a'oa'oga amata e fa'atatau i le fausiaina o se faiga e sili atu ona aofia ma lagolago. E ala i le faʻateleina o avanoa, faʻaleleia le gafatia, ma le faʻatupuina o tulaga lelei, e mafai ona tatou faʻamautinoaina tamaiti uma le avanoa e manuia ai mai le faʻatamaoaigaina vave.

O le tu'uina atu o avanoa tutusa i nei a'oa'oga amata fa'avae e taua tele-e le o se fa'amanuiaga, ae o se vaega taua mo le lumana'i manuia ma le soifua manuia o fanau i totonu o le tatou nu'u.




A'oa'oga Fa'alautele: I tua atu o le Potu A'oga

O le atina'e atoa moni e alu i tua atu o le potuaoga. E aofia ai le tele o polokalame faaopoopo ma fuafuaga pe a uma le aoga, o ia mea uma e taua tele mo le tuputupu aʻe atoatoa o tamaiti aoga. O lo'o taulamua i lea fa'atonuga o fa'alapotopotoga e pei o le Kalapu a Tama ma Teine ma le Greentrike, lea sa fesoasoani tele i le saunia o polokalame fa'atamaoaigaina mo tupulaga talavou. Fa'ata'ita'iga pei ole polokalame o le Summer Teen Late Night e fa'aa'oa'o, e ofoina atu avanoa saogalemu mo tamaiti a'oga i tua atu o itula a'oga mo le tuputupu a'e o le tagata lava ia ma su'esu'ega.

O felafolafoaiga a le laulau-a-fono e fa'amalamalamaina ai le tele o le avanoa i avanoa nei, aemaise lava mo tamaiti aoga mai aiga e maualalo tupe maua. E ala i le faʻateleina o tupe faʻaalu i nei avanoa faʻalautele faʻalauteleina o aʻoaʻoga ma faʻatalanoaina paʻu faʻapitoa e faʻatapulaʻaina avanoa, e mafai ona matou tuʻuina atu i tamaiti aoga uma, e tusa lava po o le a le talaaga, ma meafaigaluega latou te manaʻomia e suʻesuʻe ai mea latou te fiafia i ai ma atiina ae o ni tagata taʻitoʻatasi ua sauni e ausia o latou manaʻoga.

K-12 Su'esu'ega I le Va o Superintendents ma Tamaiti A'oga

I le taimi nei, o le pule o aʻoga Dr. Joshua Garcia o Tacoma Public Schools ma Dr. Lance Goodpastor o le Franklin Pierce School District sa tele ni faʻamatalaga e uiga i le tulaga o aʻoaʻoga K-12. O le fe'au lautele o se tasi o popolega mo le tutusa ma le aofia. O fa'afitauli ogaoga na fa'amamafaina o pa pupuni e fa'alavelaveina ai le avanoa i le soifua maloloina lelei o le mafaufau, fale mautu, ma felauaiga - o poloka faufale taua mo tamaiti aoga e tatala ai o latou gafatia atoatoa.

A'o fa'aauau pea le laulau-a-fono, na fa'asaga le fa'atonuga i le fa'afanua o le tausaga fou o lo'o lumana'i nei ma fa'afitauli o lo'o iai nei e tatau ona fo'ia. O lu'itau e pei o le leai o se fa'atupega mo polokalame pe a uma a'oga ma le mana'omia mo le fa'amaoniaina o galuega i le lumana'i na fa'ailoaina o ni vaega taua e mana'omia le fa'alogo. Polokalame e pei o Beyond The Bell ma le Club B o loʻo faʻaalia ai le taua o le "fatuina o avanoa mo tupulaga talavou e avea ma nofoaga.” O le atiaeina o le faitalia ma le faamaopoopoina o faiga mo le aoaoina o vaega taua ia o le alualu i luma masani o se tamaitiiti aoga, i le aoga ma le fale.

A'o fa'ailoaina le mana'omia o le fa'aauauina o tupe fa'afaigaluega i a'oa'oga, sa viia e le au pule le manuia o polokalame fa'amautu fa'aulufalega ma fa'amaumau maualuga fa'au'uga. Na latou faʻasino i taunuʻuga lelei e mafai ona ausia e ala i le Graduate Tacoma movement. Ose molimau iloga o le malosi o le tatou nu’u o lo’o fa’aauau pea ona tula’i ma fa’aauau pea faiga-pa’aga nei. Ae ui i lea, e tatau ona tatou taumafai faʻatasi e faʻamautinoa e oʻo atu nei punaoa i tamaiti aʻoga e sili ona manaʻomia.

A'oa'oga Fa'au'u Maualuga: Faitotoa Tatala

O le suiga mai le a'oga maualuga i le a'oga fa'au'u a'oga maualuga ose taimi taua, ae ose taimi e masani ona lavelave ma lu'itau e fa'atautaia. O le gafatia o le kolisi o se popolega tele, ae o faiga lagolago e taua foi mo le manuia o tamaiti aoga. 

Na faasoa mai e le sui o le Fono a le WSAC, Sativah Jones, le auala ua mafai ai e polokalame e pei o le Washington College Grant ona faigofie ona maua aʻoaʻoga maualuluga e ala i le fesoasoani i aiga e maua le $112,000 i le tausaga. Ae ui i lea, o le faʻalauiloaina o loʻo tumau pea le faʻafitauli. E tatau ona tatou fa'alauiloa muamua nei filifiliga, e o'o lava i le a'oga maualuga, e fa'alautele avanoa.

Ole suiga ole kolisi e le na'o le a'oga, ae fa'alagona ma le mafaufau. O le fa'atupuina o si'osi'omaga lagolago e taua tele, aemaise lava mo fa'alapotopotoga e le'i fa'ailoaina e pei o tupulaga muamua tamaiti a'oga, tamaiti a'oga lanu, ma i latou o lo'o feagai ma le leai o ni fale. E ala i le faʻateleina o avanoa ma faʻataʻitaʻiina tamaiti aʻoga i le taʻitaʻiga, e mafai ai ona tatou faia lenei fuaitau o se aafiaga faʻamalosia moni i luga o le ala i avanoa.

Sauniuni a le Aufaigaluega: Fa'asoa A'oga ma Galuega

Na fa'amamafaina e le matou vaega o tagata faigaluega le mana'omia tele o le fausia o paipa fa'apolofesa e fa'afeso'ota'i lelei le va i le va o a'oa'oga ma galuega. O fuafuaga e pei o Jobs 253 ma isi, lea e faʻalauteleina ai le eseesega i matata faʻapolofesa, e taua tele i le faʻatulagaina o lenei ala agai i luma. O nei polokalame e fesoasoani tele i le faʻamautinoaina o tamaiti aʻoga e le gata ina saunia mo a latou galuega ae o loʻo tuʻuina foi i luga o se ala mo le mauaina o faʻamaoniga. 

E malamalama o matou ta'ita'i nu'u, o le manuia o tagata faigaluega e sili atu nai lo na o le mauaina o tikeri fa'apolofesa. O le fa'ailoaina o tamaiti a'oga i le tele o avanoa faigaluega, e aofia ai matata fa'apolofesa, fa'aa'oa'oga, ma aperenitisi, mai le la'ititi e taua. O lenei faʻaaliga eseese e fesoasoani i tamaiti aʻoga e maua ai galuega e ofoina atu e le gata o galuega, ae faʻapea foi se lagona o le faʻamoemoe ma le faʻamalieina.

A'o fa'ai'u le fa'aaliga "The State of Public Education", o talanoaga ua matua fa'alolotoina ai lo tatou malamalama i lu'itau ma avanoa i a'oa'oga i totonu o le Itumalo o Pierce. 

O lenei fa'amoemoe na fa'apotopotoina ai tagata ta'ito'atasi ma ta'ita'i fa'alaua'itele na fa'amalamalamaina le tele o itu lu'itau ma avanoa fa'apitoa i la tatou laufanua fa'aa'oa'oga, e amata mai i a'oa'oga amata e o'o atu i a'oa'oga fa'au'u maualuluga ma le atina'eina o tagata faigaluega. 

Matou te iloa o le faigamalaga o loʻo i luma o le a tumu i faʻalavelave, ae o la matou tautinoga e faʻamalosia e le faʻamoemoe ma le naunautaiga.